Trên đường thiên lý Bắc Nam, đoạn đi qua
thị trấn Diên Khánh ( Thành ) thuộc tỉnh
Khánh Hòa, cách
Nha Trang 12km về hướng Đông, cả đoạn đường hơn 2km chỉ toàn bán một món ăn mà giờ đây đã là thương hiệu ẩm thực nổi tiếng cho thị trấn này, đó là bánh ướt. Quán san sát liền nhau, tất cả đều kê bảng hiệu duy nhất, bánh ướt nóng, hình thành phố bánh ướt, mùi thơm của bánh thoảng bay dịu nhẹ, khói bếp, hơi nóng của bánh mới tráng nồng nàn khiến cho du khách đi ngang đều muốn dừng chân và thưởng thức món ăn dân dã này.
Bánh ướt được làm từ gạo. Gạo ngon, vo sạch, xay nhuyễn và hòa với nước tạo thành hỗn hợp nước bột. Lò tráng bánh ướt được đắp bằng đất, bên trong bệ lò đặt một chảo gang lớn, căng một tấm vải mỏng bên trên, trong chảo đổ đầy nước. Các lò tráng bánh được đun bằng trấu, giờ có nhiều quán thay bằng gas cho tiện nhưng không thích bằng mùi khói lửa dân dã và thơm thơm như đun trấu nữa.
Bánh ướt được tráng và ăn ngay nên rất nóng. Khi có khách vào, người bán đổ bột gạo đả hòa nước bằng chiếc gáo dừa lên mặt vải, xoa đều tạo thành một hình tròn bằng mặt chiếc chảo gang, đậy nắp trong vòng 2 phút. Sau đó vớt bánh bằng một thanh tre dẹp, một bánh như vậy chia làm 2 hoặc 4 đặt vào trong dĩa, rưới lên mặt bánh nóng là chà bông tôm khô, mỡ hành.
Bánh ướt nóng được ăn kèm với chả lụa Diên Khánh, chả nhỏ bằng ngón tay cái, quấn nhiều lớp trong lá chuối, ăn ngọt và giòn. Mắm ăn bánh ướt thì chủ yếu có 2 loại: nắm nước và nắm nêm. Mắm nước được pha từ nắm với tỏi, ớt, chanh, đường mặn ngọt vừa phải hơi cay, mắm nêm pha từ nắm nêm trộn với thơm sắt nhỏ, ớt , đường, chanh. Một số quán còn có 1 thứ mắm đặc biệt mà chỉ có Diên Khánh mới có: mắm ruột. Mắm được làm từ nội tạng của con cá ngừ, cá ồ. Mùi mắm hơi tanh nhưng vị rất béo, dầm thêm vài trái ớt xiêm cay xé lưỡi và có một thứ nước chấm rất tuyệt và không ở đâu có được.
Những sớm ngày mùa đông hay lúc mưa lạnh, xem người tráng bánh với đôi tay như múa trên lò, chấm một miếng bánh nóng hôi hổi vào chén mắm ruột, đưa lên miệng, hương thơm của gạo mới, vị béo của mắm ruột pha chút bùi bùi của gan cá, có vị cay nồng của ớt xiêm, mằn mặn của tôm khô, giòn ngọt của chả lụa, tất cả hương vị của biển của rừng dường như quyện vào dĩa bánh dân dã này, cảm giác ngon không thể tả.
Dĩa bánh ướt nóng rất ít, chỉ vừa vặn 1 đũa gắp nên một người ăn ít nhất cũng cỡ 10 dĩa mới tạm no. Tôi đã từng ăn một lúc được 28 dĩa thì no lềnh bụng, không ăn nổi nữa. Vài năm trước giá một dĩa bánh chỉ 500đ gần đây giá là 2000 đ, quá rẻ cho một lần thưởng thức đặc sản Diên Khánh này.
Mai Trọng Nghi
