Nghĩa trang Hàng Dương - Côn Đảo

Thế là chúng tôi đã có một cái tết Mậu Tý đầy ý nghĩa ở mảnh đất Côn Đảo lịch sử.

Tất nhiên các bạn cũng đã biết đến Côn Đảo thật nhiều qua sách vở, truyền hình... qua những bài học về về nghĩa trang Hàng Dương nơi chị Võ Thị Sáu đang yên nghỉ, về những trại tù khổ sai với Chuồng Cọp, Chuồng Bò...

Chúng tôi sẽ kể cho các bạn nghe những điều mắt thấy tai nghe trong chuyến đi này với góc nhìn riêng thật hữu hạn của chúng tôi.

Bên cạnh những di tích lịch sử, Côn Đảo ngày nay đã khóac lên mình một chiếc áo mới, một Côn Đảo với những đường phố vắng, sạch sẽ và trật tự, với những người dân hiền hòa và niềm nở, những bãi biển thơ mộng và bình yên.



Chúng tôi đi cùng gia đình, vợ chồng Quang Bảo với hai đứa con thật dễ thương, bé Nhi, cu Bờm và hai vợ chồng tôi.

Điều trước tiên chúng tôi không thể không cám ơn những bà vợ của chúng tôi đã cùng chia sẻ niềm đam mê nhiếp ảnh của chúng tôi trong suốt chuyến đi. Và cũng không quên cám ơn anh Óanh chủ nhà, chị Hằng, chị Tám, em Ngọc ở Bảo Tàng Côn Đảo, em Phú ở Bảo Tàng Tp. HCM đã giúp đỡ chúng tôi trong những ngày tết.

Và bây giờ, mời các bạn hãy cùng chúng tôi đến Côn Đảo nhé.

Đêm giao thừa ở Côn Đảo

Ở Côn Đảo, giao thừa năm nay là một giao thừa thật đặc biệt, từ năm 1975 đến nay, chưa bao giờ người dân Côn Đảo được xem bắn pháo hoa, vậy mà năm nay, ở Côn Đảo lại bắn pháo hoa trong đêm giao thừa, với dân số chỉ ngót 5000 người thì đây quả là một dịp thật đặc biệt.

Từ 23.30 đêm giao thừa, mọi người đã lác đác ra cầu tàu để chuẩn bị xem bắn pháo hoa.



Tôi và Quang Bảo, sau khi bỏ hai bà vợ tự lang thang cùng dân chúng, chạy ra thật xa để có được tòan cảnh, lần đầu chụp pháo hoa, không có kinh nghịệm gì nên khói um.



Cũng chả sao, vui là chính.

Ở đây đã thành thông lệ, sau khi cúng giao thừa ở gia đình, người dân nơi đây thường đến để thắp hương cúng bà Phi Yến ở miếu An Sơn và đến nghĩa trang Hàng Dương thắp hương cúng trước mộ Võ Thị Sáu (Người dân nơi đây gọi là Cô Sáu), để cầu cho một năm mới thái bình và an khang.

Hòa vào dòng người, chúng tôi cũng đến miếu An Sơn để thắp hương và nói lên những mong ước của mình.

Nói thêm về miếu An Sơn, là một ngôi miếu cổ được xây từ năm 1785, (sau đó được xây dựng lại vào năm 1958) để thờ bà Phi Yến, vợ của chúa Nguyễn Ánh (sau này trở thành vua Gia Long). Ngôi miếu này rất linh thiêng đối với những người dân trên đảo và gắn liền với một câu chuyện bi thương của một phụ nữ tài sắc, giàu lòng yêu nước. Năm 1783, sau khi thua quân Tây Sơn, Nguyễn Ánh mang theo vợ, con và khoảng 100 gia đình thuộc hạ chạy ra đảo Côn Sơn. Cùng với những người dân chài đang sinh sống ở Côn Sơn, Nguyễn Ánh đã lập nên 3 làng là An Hải, An Hội và Cỏ Ống.

Để đánh lại quân Tây Sơn, Nguyễn Ánh dự định gửi con cả là hoàng tử Cảnh đi theo cố đạo Pháp (Bá Đa Lộc) sang Pháp cầu viện. Bà Phi Yến (Lê Thị Răm) là vợ thứ của Nguyễn Ánh đã can ngăn chồng, đừng làm việc "cõng rắn cắn gà nhà" để người đời chê trách. Nguyễn Ánh không những không nghe lời khuyên của bà mà còn tức giận, nghi bà thông đồng với quân Tây Sơn, nên định giết bà. Nhờ quần thần can xin, Nguyễn Ánh đã tống giam bà vào một hang đá trên đảo Côn Lôn nhỏ. Khi quân Tây Sơn đánh ra đảo, Nguyễn Ánh bỏ chạy ra biển. Hoàng tử Cải (còn gọi là hoàng tử Hội An), con bà Phi Yến lúc đó mới 4 tuổi có đòi mẹ đi cùng. Trong cơn tức giận Nguyễn Ánh đã ném con xuống biển. Xác Hoàng tử Cải đã trôi vào bãi biển Cỏ Ống. Dân làng đã chôn cất Hoàng tử và hiện vẫn còn miếu thờ.


Miếu thờ Hòang tử Cải

Bà Phi Yến, theo truyền thuyết được một con vượn và một con hổ cứu ra khỏi hang và về sống với dân làng Cỏ Ống để trông nom mộ Hoàng tử Cải. Một lần, bị kẻ xấu xúc phạm bà đã tự tử để thủ tiết với chồng. Nhân dân trên đảo vô cùng thương tiếc, đã lập nên ngôi miếu để thờ bà. Năm 1861, Pháp sau khi chiếm đảo đã quyết định di toàn bộ dân vào đất liền để xây nhà tù. Ngôi miếu bị đổ nát. Năm 1958, nhân dân trên đảo xây dựng lại ngôi miếu trên nền cũ.

(thông tin được sưu tầm)

Từ câu chuyện này nên có câu:
Gió đưa cây cải về trời
Rau răm ở lại chịu lời đắng cay

Sau đó, chúng tôi cũng cùng mọi người đến thăm mộ chị Võ Thị Sáu ở nghĩa trang Hàng Dương. Đêm 30 trời rất tối, mọi người thắp hương cho chị Sáu cũng không quên những ngôi mộ lân cận, rất nhiều hương khói nghi ngút, đỏ cả một góc nghiã trang. Một cảnh tượng thật xúc động.

Có lẽ Quang Bảo cũng có cùng suy nghĩ như tôi rằng, chúng tôi đã có một giao thừa đáng nhớ trong đời.

Bài viết thật hay cùng những thông tin quý báu mà lần đầu tiên mình được biết!

Đúng như câu : *** Đi để được cảm nhận nhiều hơn *** !
Chúc mừng các bác và gia đình có một cái Tết thật đặc biệt và nhiều ý nghĩa!

Hòa trong không khí hứng khởi cùng bà con huyện đảo, tôi và bác thanhcong67 cũng háo hức không kém, chờ pháo hoa như đợi chờ một cái gì đó, giống cảm giác hồi còn trẻ thơ í!
Đứng ngay cạnh bãi biển, gió thổi như muốn bật cả người ra phía sau, móc cái balo để dằn chân máy, nhưng không tài nào móc được, nên lần đầu tiên chụp pháo hoa trong điều kiện như thế này quả không dễ chút nào,...nên tự đâm ảnh pháo hoa của mình luôn là "xấu hổ" ghê vậy đó.

Tốc độ nhanh :



Chậm lại tí, tính bằng tốc độ gió



Lại nhanh, vì chùm pháo này chớp liên hồi óng ánh cả một vùng trời



Rộng một chút, chụp 2 tấm, rồi chồng lên



Và cuối cùng 15 phút trôi qua thật nhanh, 2 chúng tôi cùng cả nhà theo dòng người, đỗ về Miếu Bà Phi Yến, rồi cũng lại tiếp tục theo dòng người ấy đến nghĩa trang Hàng Dương.

Trước miếu Bà Phi Yến


Ở Côn Đảo, không có chùa, nên sinh hoạt tín ngưỡng của bà con nơi đây chủ yếu hướng về tổ tiên ông bà và những dịp lễ hội, Tết, hay rằm, người ta đến thấp nhang cúng bái ở Miếu Bà Phi yến, rồi vào nghĩa trang Hàng Dương. Đó cũng là một trong những nét rất đặc trưng trong sinh hoạt tâm linh của người dân huyện đảo.

Từ người lớn


Đến trẻ con


Và câu chuyện về nghĩa trang Hàng Dương, bác thanhcong67 sẽ tiếp tục, các bác nhé!

Tuy không đến được tận nơi, nhưng nhờ thông tin và chuyện kể của Tía và quangbao, như đươc xem tận mắt và nghe tận tai vậy. Thích quá. Siêng siêng chỉnh hình và post bài nha Tía, nha anh.

Bài này của anh Tiến và anh Q.Bảo lại giúp cả nhà có thêm nhiều thông tin bổ ích rồi.
Sao tự nhiên em háo hức được đi chuyến kế tiếp với SGPT.net nhà mình quá

Xin cảm ơn các bạn đã động viên.

Chuyện còn dài, mong các bạn cùng hưởng ứng, đã lâu rồi mình mới tìm lại được cảm xúc, thật sự xúc động.

Các bác có một chuyến ăn tết ngoài đảo thú vị quá

Nghĩa trang Hàng Dương

Là một huyện đảo nhỏ nên trung tâm Côn Đảo cũng rất nhỏ, người ta có thể đi bộ vòng quanh khu trung tâm để thể dục vào mỗi buổi sáng. Nghĩa trang Hàng Dương cách khu trung tâm chỉ khỏang 1km.

Như đã kể, sau giao thừa, chúng tôi đã cùng những người dân trên đảo đến đây để thắp hương trước mộ chị Võ Thị Sáu. Sáng mùng 1 tết, một lần nữa, hai gia đình chúng tôi lại đến đây, chúng tôi muốn thăm lại nơi này thật kỹ để có thể hiểu thêm được phần nào về nghĩa trang lịch sử này.

Cổng vào nghĩa trang cao và rộng, đường trải nhựa đẹp và rất sạch sẽ, gió biển mát rượi, gió làm những cây dương kêu rì rào rì rào nghe thật êm tai.


Với trung tâm là khu làm lễ cùng những tượng đài gợi nhớ lại lịch sử




Khu làm lễ rất rộng rãi và thóang mát, ai đi thăm nghĩa trang cũng thường đến đây để thắp hương và dâng hoa.

Không có mẫu nên mượn tạm mẫu nhà (có người gọi là mẫu hậu), mong các bạn thông cảm.


Bia được khắc rất nhiều hình tượng lịch sử


Được biết nghĩa trang Hàng Dương rộng 190.000m2, gồm 4 khu :
Khu A: Gồm 688 ngôi mộ (có 7 mộ tập thể) trong đó 86 mộ có tên và 602 mộ khuyết danh. Đa số các phần mộ từ năm 1945 trở về trước. Nơi đây có mộ của liệt sĩ cách mạng Lê Hồng Phong và nhà yêu nước Nguyễn An Ninh.
Khu B: Gồm 695 ngôi mộ (có 17 mộ tập thể) trong đó 275 mộ có tên và 420 mộ khuyết danh. Đa số các phần mộ từ năm 1945 đến 1960. Nơi đây có mộ của nữ anh hùng Võ Thị Sáu.
Khu C: Gồm 372 ngôi mộ (có 1 mộ tập thể) trong đó 329 mộ có tên và 43 mộ khuyết danh. Đa số các phần mộ từ năm 1960 đến 1975. Nơi đây có mộ của anh hùng Lê Văn Việt.
Khu D: Gồm 148 ngôi mộ, trong đó 11 mộ có tên và 137 mộ khuyết danh. Đặc biệt mộ khu D được quy tập các mộ từ Hòn Cau và Hàng Keo về.
Theo số liệu ước định có khoảng 20.000 tù nhân đã chết ở Côn Đảo. Tuy nhiên không phải tất cả đều nằm ở Hàng Dương. Nghĩa địa tù được lập ở khu vực Chuồng Bò, sau dời lên Hàng Keo. Sau 1975 những ngôi mộ ở nghĩa trang Hàng Keo đã được dời về Hàng Dương, hiện ở Hàng Keo chỉ còn một tấm bia để ghi nhớ.

Nghĩa trang Hàng Dương gắn liền với các thời kỳ lịch sử của dân tộc, khi nhắc đến Côn Đảo là người ta nghĩ ngay đến nghĩa trang Hàng Dương, và khi nhắc đến Hàng Dương, người ta thường liên tưởng đến Võ Thị Sáu.

Mộ chị Võ Thị Sáu nằm ở khu B, gần với khu làm lễ chính, nghĩa trang rất rộng và nhiều khu nên có thể có người đi viếng không đầy đủ nhưng đã đến Hàng Dương thì ai cũng đến thăm mộ Võ Thị Sáu, có thể nói mộ chị Sáu là tâm điểm của nghĩa trang, trên ngôi mộ chị có bốn tấm bia.
Tấm bia thứ nhất do các tù chính trị tại Côn Đảo lập để tỏ lòng tôn kính, tấm bia thứ hai do vợ chồng Thiếu tá tỉnh trưởng Tăng Tư làm chúa đảo vào năm 1964 dựng thể hiện sự kính phục chị Sáu linh thiêng, tấm bia thứ ba được lập trong công trình trùng tu tôn tạo nghĩa trang Hàng Dương, tấm bia thứ tư nằm phía sau ngôi mộ có hình dáng như một chiếc gương là một phần trong tổng thể tôn tạo ngôi mộ.


Người dân ở Côn Đảo coi chị Sáu như một huyền thọai và rất linh thiêng nên thường xuyên đến đây để thắp hương cầu nguyện, 2 cha con này là một ví dụ.


Hằng năm trên đảo có hai ngày giỗ chung đó là giỗ bà Phi Yến vào ngày 18/10 âm lịch và giỗ chị Võ Thị Sáu vào ngày 23/1 dương lịch, nghe anh quản lý nghĩa trang kể rằng đến những ngày đó ai có những món ngon vật lạ thì tự nấu nướng và đem đến để cùng cúng và cùng ăn uống rất đông.

“Mùa hoa Lêkima nở, ở quê ta miền đất đỏ. Sông núi vẫn nhắc tên người anh hùng...".


Ở đây, bên gốc dương còn có những ngôi một tập thể.


Trên những ngôi mộ những cây hoa anh đào cũng đã nở hoa để đón xuân về.

Vào sâu hơn khỏang 700m là khu A với mộ của nhà yêu nước Nguyễn An Ninh


và mộ của nhà cách mạng Lê Hồng Phong


cùng những đồng đội của 2 ông


Ở cổng vào bên trái là khu C với tâm điểm là anh hùng LLVT Lê Văn Việt


cùng những đồng đội của ông


Có thể có bạn không thích đề cập đến nghĩa trang và nhà tù, tuy nhiên với chúng tôi đây là phần chính hay là phần hồn của Côn Đảo, nếu các bạn đi thăm những nơi này, tự nhiên suy nghĩ của các bạn sẽ khác đi rất nhiều, thái độ dửng dưng sẽ được thay bằng sự thán phục và một tình cảm thật sâu lắng sẽ tự nhiên xuất hiện bất kể bạn có quan tâm đến thể chế này hay thể chế kia, chế độ này hay chế độ kia vì một lẽ bất cứ một thể chế hay chế độ nào cũng phải có những người tiên phong sẵn sàng cống hiến cả mạng sống quý giá của mình vì lý tưởng mà họ theo đuổi.

Xin cảm ơn sự theo dõi của các bạn.

Em đặc biệt thích bộ ảnh về nghĩa trang Hàng Dương, có lẽ điều kiện để đến nơi đây còn xa lắm nhưng em đã cảm nhận được không khí uy linh, cô tịch đủ để cho tâm hồn mình lắng đọng lại... Thật đáng giá cho những ngày xuân! Mong được xem thêm nữa, 2 anh ơi!

Lần đầu tiên xem hình nghĩa trang mà em không thấy "lạnh người" .

Và vẫn là những bài viết bằng ảnh rất hay , đầy sự chia sẻ , như hồi anh đi Cực Bắc và Cực Tây . Đúng là khi mình chịu "mở lòng" , thì dường như tất cả mọi thứ đều đẹp và đáng quý.

Một lần nữa rất cám ơn 2 anh đã chia sẽ chuyến đi này với chúng em !

Chúc mừng bác Tiến và Bảo đã có một cái Tết thật thú vị! Ảnh - bài viết nhiều cảm xúc quá. T4S.

Cám ơn anh Long, MU và Endinho đã động viên.

Em sẽ cùng Quang Bảo viết tiếp nhiều phần nữa, nhà tù, bình minh, hòang hôn, biển đẹp, những ngôi nhà cổ và những con đường với các hàng cây cổ thụ... quả thật, với tụi em đây là một chuyến đi đáng nhớ. Mong anh và các bạn ghé thăm.